Hoe zat het ook alweer?
De salderingsregeling is in 2004 ingevoerd. De regeling schrijft voor dat gebruikte stroom en met zonnepanelen opgewekte stroom tegen elkaar worden weggestreept, ofwel ‘gesaldeerd’. Energiebedrijven moeten hetzelfde tarief aan door consumenten geleverde stroom betalen, als die consument zelf betaalt voor zijn stroom, tot maximaal het eigen gebruik van die consument. Wekt de consument meer stroom op dan hij verbruikt in een jaar, dan wordt de terugleververgoeding lager.

Salderingsregeling heeft zijn werk gedaan
In Nederland kwam energieopwekking via zonnepanelen relatief traag op gang. We bungelden onderaan op Europese lijstjes. Na de invoering van de salderingsregeling, werd de aanschaf van zonnepanelen wel populair. Het nam pas een echt grote vlucht toen de energieprijzen sterk stegen. Dat maakte dat Nederland een sprong maakte en in 2022 Europees kampioen werd in het opwekken van zonnestroom. Inmiddels zijn we ook Australië gepasseerd, waarmee we ons ‘wereldkampioen’ kunnen noemen. Inmiddels heeft bijna 1 op de 3 huizen zonnepanelen.

Die zonnestroom wordt natuurlijk vooral ’s zomers overdag opgewekt. De marktprijs van stroom is op sommige van die dagen zelfs negatief: er kan geld verdiend worden door stroom te verbruiken. De energiebedrijven moeten echter wel de standaard energieprijs vergoeden aan de zonnepaneelhouders. De kosten daarvan lopen in rap tempo op. Die kosten worden terugverdiend door de energieprijs te verhogen. Anders gezegd: de mensen zonder zonnepanelen betalen mee aan de vergoeding voor de zonnepaneelhouders.

Ook de Staat loopt veel belastinginkomsten mis door de salderingsregeling. Die kosten worden geraamd op € 717 miljoen per jaar. Tot slot is de prijs van zonnepanelen met bijna 75% gedaald in de afgelopen 10 jaar. Ook zonder de salderingsregeling zouden zonnepanelen zich terugverdienen, zo is gesteld. Daarom was in 2020 voorgesteld de salderingsregeling af te bouwen. Het voorstel is later uitgesteld en verzacht tot een afbouw in zeven jaar van 2025 tot en met 2031.

Toch stemt de Eerste Kamer tegen
Ondanks de argumenten hierboven, was toch een kleine meerderheid in de Eerste Kamer tegen afbouw van de salderingsregeling. De tegenstemmers hebben daar verschillende argumenten voor. Eén van die argumenten is dat er voor zonnepaneelhouders geen goed alternatief zou zijn voor de salderingsregeling. Als die helemaal zou worden afgeschaft, zouden ze mogelijk te weinig ontvangen voor opgewekte stroom. In het laatste voorstel zou de terugleververgoeding op ten minste 80% van de reguliere stroomprijs worden vastgezet, maar dat vond PvdA-GroenLinks onvoldoende.

Een ander argument is dat juist de meer kapitaalkrachtige mensen met een eigen woning al jaren gebruik gemaakt hebben van de salderingsregeling. Terwijl nu het moment is dat ook mensen met een smallere beurs er gebruik van kunnen maken, omdat de prijs is gedaald en er meer financieringsmogelijkheden zijn. Ook zouden verhuurders, zoals woningcorporaties, juist nu zonnepanelen kunnen leggen, terwijl ze dat zonder de salderingsregeling niet doen.

Hoe nu verder?
Hoewel de salderingsregeling nu in stand blijft, is het de vraag hoelang nog. Als we in Nederland in hetzelfde tempo doorgaan met het leggen van zonnepanelen, wordt de regeling onbetaalbaar. En dat in een tijd dat er enorm geïnvesteerd moet worden in het stroomnet, omdat dit te vol zit. Het is soms niet eens meer mogelijk nog zonnepanelen aan te sluiten op dit stroomnet, omdat er simpelweg geen kilowattuur meer bij kan.

Energiebedrijven proberen nu al om de oplopende kosten meer te verleggen naar de zonnepaneelhouders. Denk daarbij aan het in rekening brengen van ‘terugleverkosten’ bij de opwekkers van zonnestroom. Of het sterk verlagen van de terugleververgoeding van opgewekte stroom boven het eigen gebruik. Minister Jetten of zijn opvolger zal een alternatief moeten bedenken voor de huidige salderingsregeling, die wel op een meerderheid in de Eerste Kamer kan rekenen. Het betekent in elk geval dat de onzekerheid blijft.

Voor uw adviespraktijk
Nu de salderingsregeling voorlopig niet wordt afgebouwd, blijft het voor de meeste mensen aantrekkelijk om zonnepanelen aan te schaffen. Daar kunt u uw klanten op wijzen.

Toch is het steeds minder eenvoudig om de terugverdientijd te berekenen. De site van Milieucentraal biedt hier wel rekenvoorbeelden voor, en een rekentool die nog wel rekening houdt met afbouw van de salderingsregeling. Binnenkort verschijnt een update, waarbij rekening gehouden wordt met instandhouding van de salderingsregeling. Maar het is wel opletten: de berekening zal ook afhangen van de energiemaatschappij waar uw klant bij is aangesloten. Wat is de terugleververgoeding over opgewekte stroom boven het eigen verbruik? En worden er terugleverkosten in rekening gebracht? Bovendien zijn er niet voor iedereen even hoge kosten bij de installatie van zonnepanelen. Voor sommigen moet wellicht de dakconstructie eerst worden verstevigd. Of moet de interne bekabeling geheel vernieuwd worden. Voor ondernemers zijn er bovendien ook allerlei drempels, zoals verplichte btw-afdracht. Tot slot zijn er ook diverse lokale subsidies voor zonnepanelen, die per woonplaats sterk kunnen verschillen.

Doe dus niet te snel uitspraken over de exacte terugverdientijd. Dit hoeft natuurlijk ook helemaal niet het argument te zijn om zonnepanelen aan te schaffen. Op enig moment moet men toch wel meedoen met de transitie naar duurzame stroom. En als straks (vanaf 2026) een verbod geldt op het vervangen van Cv-ketels, zal de (hybride) warmtepomp die ervoor in de plaats komt ook voorzien moeten worden van stroom. Het is dan voordeliger om die zelf op te wekken, dan af te nemen van het stroomnet.

Disclaimer

Dit artikel is geschreven naar inzicht van 10 maart 2024. Stichting Erkend Hypotheekadviseur heeft bij het schrijven en redigeren van dit artikel de nodige zorgvuldigheid betracht. Stichting Erkend Hypotheekadviseur is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor de schade die ontstaat als gevolg van eventuele onjuistheden in deze tekst.