Bedrag ineens? Vergeet het (voorlopig) maar

16 apr 2025

Op 17 november 2020 nam de Tweede Kamer het wetsvoorstel “Wet bedrag ineens, RVU en verlofsparen” aan. Twee maanden later deed de Eerste Kamer hetzelfde. Er werd alleen wel een motie aangenomen waarmee het onderdeel ‘bedrag ineens’ uitgesteld werd omdat de effecten ervan nog te onduidelijk waren. Die motie moest ertoe leiden dat het bedrag ineens pas op 1 januari 2023 zou ingaan. Sindsdien is dit wetsonderdeel herhaaldelijk uitgesteld. Dat gebeurt nu opnieuw.

Herziening bedrag ineens biedt onvoldoende soelaas
In de periode nadat het wetsvoorstel inclusief de motie, werd aangenomen, bleek al snel dat de gevolgen van opname van maximaal 10% van het pensioen (of de lijfrente) ineens, vele onvoorziene gevolgen kon hebben. Daarom is in juni 2022 al een aangepast voorstel “Wet herziening bedrag ineens” ingediend.

Dat wetsvoorstel kende (samengevat) drie aanpassingen ten opzichte van het oorspronkelijke plan:

De doelgroep voor uitstel van het bedrag ineens: iedereen wiens pensioeningangsdatum ligt in de AOW-maand of op de eerste van de maand erop;
Het moment waarnaar uitgesteld kan worden: januari volgend op die AOW-leeftijd; en
De uitkering (als voor uitstel wordt gekozen): direct 90% ouderdomspensioen tijdens de hele looptijd. Daarnaast die eenmalige 10% in januari. Zou de pensioengerechtigde overlijden tussen het uitstelmoment en de datum van ontvangst van die 10%? Dan wordt het verschil 100% -/- 90% dat zou zijn uitbetaald, nabetaald aan de overleden pensioengerechtigde.

Met deze aanpassingen zou al een deel van de bezwaren weggenomen moeten zijn. Toch blijft er een te groot aantal potentiële nadelen, die de ‘gewone man’ mogelijk niet kan overzien. Daarom is ook de ‘vereenvoudigde’ versie van dit bedrag ineens nog steeds niet ingevoerd.

Waarom nu nog eens uitstel?
Bij het voorlaatste uitstel, werd nog uitgegaan van een ingangsdatum van 1 juli 2025. Dat wordt nu een jaar later. De mogelijkheid om een bedrag ineens op te nemen, blijkt onverenigbaar met het idee dat dezelfde personen beschermd moeten worden tegen het nemen van een keuze waarvan zij de gevolgen niet kunnen overzien. Er moet dus een rekentool komen, waarin een geïnteresseerde zijn gegevens kan invullen en daarmee inzicht krijgt in alle gevolgen van opname van een bedrag ineens. En de ontwikkeling van die tool kost tijd.

Tool bedrag ineens
Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van Hijum schrijft op 13 maart 2025 in een Kamerbrief dat uitstel tot 1 juli 2026 hierdoor noodzakelijk is. De tool is namelijk nog niet klaar en is zelf weer onderwerp van discussie. Nibud is de partij die de tool gaat maken en wijst op de vele factoren die van invloed zijn op de gevolgen van de keus om al dan niet het bedrag ineens op te nemen.

Het gaat bijvoorbeeld om:

Verschillende mogelijkheden van opname van een bedrag ineens
Denk hierbij aan de hoogte, het tijdstip, de situatie van de partner en het feit dat er een minimumbedrag aan ouderdomspensioen moet resteren;
Allerlei effecten van het bedrag ineens
Zoals de verschuldigde inkomstenbelasting (hogere schijf?), lager pensioeninkomen op langere termijn, lagere of geen toeslagen in het jaar van het bedrag ineens, maar juist wel weer hogere toeslagen door het lagere resterende pensioen, de mogelijke gevolgen voor een ex-partner in het kader van verevening, etc;
De relatie met andere keuzes over pensioen
Zoals hoog/laag-pensioen (kan niet meer na bedrag ineens), deeltijdpensioen, uitruil ouderdoms- tegen nabestaandenpensioen, wenselijkheid doorbeleggen met pensioenvermogen, etc.

Je kunt je voorstellen, dat er bijzonder veel informatie moet worden ingevoerd per persoon om heel precies na te gaan wat de gevolgen zijn. En dat is voor veel Nederlanders te lastig en foutgevoelig. Het Nibud stelt in een vooronderzoek naar de tool bedrag ineens, dan ook enkele alternatieven voor. Een heel precieze tool kan te complex en gebruikersonvriendelijk worden.

Daarom kiest de Minister voor een tussenvorm: er komt een rekenkundige keuzehulp, die voldoende inzicht geeft, maar ook rekening houdt met het doenvermogen van de geïnteresseerden. De tool houdt wel rekening met toeslagen, maar zal bijvoorbeeld niet alle inkomenssituaties, keuzes en exacte uitkomsten ondersteunen. De minister: “Uit oogpunt van doenvermogen en gebruikersgemak is het logischer om te focussen op het risico met een kleurenschema (‘risicometer’) in plaats van een precies bedrag in euro’s.”

Voor jouw praktijk
Hoe de tool er exact uit komt te zien, is dus nog niet helemaal duidelijk. Begin 2026 moet deze beschikbaar komen. Omdat juist niet alle situaties en gevolgen in de tool geschetst zullen worden, blijft het enigszins onbevredigend. De regering heeft zich met het keuzerecht Bedrag Ineens nogal in de nesten gewerkt, omdat het opnieuw blootlegt hoe ondoorgrondelijk ons belasting- en toeslagenstelsel is.

Iedereen wil vermijden dat mensen achteraf spijt hebben van opname van het bedrag ineens, vanwege onbedoelde of onbekende effecten. Daar kun jij juist een rol in spelen: welke tool er ook komt, hij zal vragen blijven oproepen. Jij bent bij uitstek degene die de klant hierin kan begeleiden. Als de tool online komt, zullen we je daar uiteraard over inlichten. En daarbij aangeven hoe je die in jouw adviespraktijk kunt gebruiken.