Toetsrente blijft (nog even) 5%

19 jan 2023

Ten minste twee weken voorafgaand aan elk kwartaal publiceert de AFM de toetsrente voor het volgende kwartaal. Dit is de toetsrente die ten minste moet worden gehanteerd voor hypothecaire kredieten waarvan de rentevaste periode korter is dan 10 jaar.

Omdat deze al vele jaren 5% is, is het overbodig daar elk kwartaal over te berichten. Toch doen we dat dit keer wel. De AFM heeft namelijk dit keer, bij publicatie over de toetsrente over het eerste kwartaal van 2023, een aandachtspunt meegegeven.

De AFM berekent de toetsrente aan de hand van artikel 3 lid 10 Tijdelijke Regeling Hypothecair Krediet (Trhk). Uit de meest recente berekening blijkt dat de toetsrente net onder de 5% blijft. Omdat in datzelfde artikel gesteld wordt dat de rente minimaal 5% moet zijn, blijft het dit percentage. Maar de AFM geeft aan dat het allesbehalve ondenkbaar is dat de toetsrente in de loop van 2023 door de 5% schiet. Die zou dan bijvoorbeeld 5,1% kunnen worden. De AFM gaat ervan uit dat aanbieders hun systemen hierop aanpassen. Ze hebben daarvoor ten minste twee weken de tijd, na publicatie van de toetsrente van een komend kwartaal.

Lagere LTI bij hogere toetsrente?
De hoofdregel is dat als de toetsrente stijgt, de leencapaciteit daalt. Dat is ook logisch. Toch werkt het niet altijd zo. Als de toetsrente hoger wordt, geldt namelijk ook een ander financieringslastpercentage.

Voorbeeld impact hogere toetsrente op LTI
Jacob (36 jaar) heeft een bruto jaarinkomen van € 40.000. Op basis van een toetsrente van 5%, is zijn LTI: 25,5% (financieringslastpercentage) x € 40.000/12 x 186,2816 (annuïteitenfactor 5%) = € 158.339.

Als de toetsrente zou stijgen naar 5,1%, wordt zijn LTI (bij rvp < 10 jaar): 26,5% (hoger fl-percentage) x € 40.000/12 x 184,1791 (annuïteit 5,1%) = € 162.691.

Ondanks de hogere toetsrente, neemt de LTI dus toe. Dit is (in het voorbeeld van Jacob) zelfs nog het geval als de toetsrente stijgt tot 5,3%. Bij een toetsrente van 5,4% weegt de lagere annuïteitenfactor zwaarder dan het hogere financieringslastpercentage. Dan zou de LTI dus lager worden (€ 157.307) dan bij een toetsrente van 5,0%.